ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အမႈႏွင့္ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္း
(www.mizzimaburmese.com မွ ရယူထားပါသည္။)
ႏိုင္ငံေရးအမႈလိုက္ ေရွ႕ေနၾကီးတဦး
ၾကာသပေတးေန႔၊ စက္တင္ဘာလ 03 ရက္ 2009 ခုႏွစ္ 13 နာရီ 41 မိနစ္ 
ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တယ္ဆို႐ုံမွ်နဲ႔ အျပစ္ရွိတယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္လုိ႔မရဘူး။ အဲဒီလုိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္လိုတဲ့ စိတ္ဆႏၵ (guilty mind) နဲ႔ က်ဴးလြန္တာျဖစ္ရမယ္။ ဒါကုိ mans rea လုိ႔ေခၚတဲ့ လက္တင္ ဥပေဒ ဆုိး႐ုိးစကား (legal maxims, in Latin) နဲ႔ ကုိးကားၿပီး အနည္းငယ္ ရွင္းျပေပးပါရေစ။
အဲဒီ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္လုိတဲ့ စိတ္ဆႏၵ ရွိ၊ မရွိ ဆိုတာကေတာ့ ျပစ္မႈမက်ဴးလြန္ခင္၊ ျပဳဆဲ၊ ျပဳၿပီး၊ ေနာက္ သူ႔ရဲ႕ အျပဳအမူ၊ အလုပ္အကုိင္ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ဆုံးျဖတ္ေပးရပါတယ္။
အဲဒီလုိ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ေပးတာကုိေတာ့ အတၱေနာမတိ လို႔ေခၚတဲ့ တရားသူၾကီးရဲ႕ ဆင္ျခင္တုံတရား (common sense) ကေန စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ေပးရမွာပါ။ အရင္က ျပ႒ာန္းထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒ အသက္ဝင္လ်က္ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာကုိ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ရာမွာလည္း အတိတ္က အျပဳအမႈ၊ ပစၥဳပၸန္အျပဳအမူနဲ႔ ေနာင္ျဖစ္လာႏုိင္မယ့္ အျပဳအမူေတြကုိ ထည့္သြင္း စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို စြပ္စြဲအေရးယူခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား ေဘးအႏၲရယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒ ပုဒ္မ (၂၂) ဆုိတာက ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒပါ ႏိုင္ငံသားတဦးဦးရဲ႕ မူလအခြင့္အေရးေတြကုိ ကန္႔သတ္တဲ့ဥပေဒ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒရဲ႕ ပုဒ္မ ၉ (စ) မွာ အေရးယူျခင္း ခံရသူသည္ ကန္႔သတ္ျခင္းခံရသည့္ မူလအခြင့္အေရးမ်ားမွအပ အေျခခံဥပေဒပါ အျခား မူလအခြင့္အေရးမ်ားကုိမူ ခံစားခြင့္ရွိေစရမည္လုိ႔ အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားၿပီးသားပါ။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ အသက္မရွိေတာ့ရင္ အဲဒီအေျခခံဥပေဒကုိ မွီတည္ၿပီး ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဥပေဒဆုိတာလည္း အလုိလုိပယ္ဖ်က္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ခုတ္လွဲၿပီး မရွိေတာ့့တာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ သစ္ပင္ၾကီးဆီက အကိုင္းကုိ ထင္းမီးစုိက္ဖုိ႔ေနာက္ ၂၁ ႏွစ္ၾကာမွ သတိရတာနဲ႔ တူေနပါတယ္။ သစ္ပင္လဲရင္ အကုိင္းအခက္ေတြလည္း ေျမခရတာဟာ သဘာဝဓမၼ ဥပေဒသပါ။
အကိုင္းအခက္ေတြမွာ အသက္ရွိေသးတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္ရင္ေတာ့ ျပန္စုိက္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သစ္ပင္ၾကီးနဲ႔တူတဲ့ ဖြ႔ဲစည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒၾကီး မရွိေတာ့တဲ့အခါမွ အဲဒီ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒရဲ႕ အကုိင္းအခက္ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ ဥပေဒလည္း မရွိေတာ့တာမုိ႔ မရွိေတာ့တဲ့ ဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲထားျဖစ္တာေၾကာင့္ လႊတ္ကိုလႊတ္ေပးရမယ့္ အမႈျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္႐ုံးခ႐ုိင္ တရားသူၾကီးေတြရဲ႕ မွားယြင္းဆံုးျဖတ္မႈ၊ အမိန္႔မလြန္ဆန္ႏုိင္မႈေတြကုိ အဆင့္ျမင့္ တရား႐ုံးေတြက ျပင္ဆင္ေပးလုိက္မယ္ဆုိရင္ တုိင္းျပည္အတြက္လည္း သိကၡာရွိမယ္။ တရားစီရင္ေရးအတြက္လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ အလားအလာေကာင္းေတြ ရွိလာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္အာဏာသိမ္း အစုိးရတုန္းက အျပဳအမူ၊ အခုလက္ရွိ အာဏာသိမ္းအစုိးရရဲ႕ အျပဳအမႈေတြနဲ႔ ေနာင္ျပဳလုပ္မယ္လို႔ ေၾကညာထားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြအရ အရင္ျပ႒ာန္းထားခဲ့ဖူးတဲ့ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒဟာ ဒီကေန႔ထက္တုိင္ အသက္ဝင္လ်က္မရွိဘူး ဆုိတာကုိ လက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျခခံဥပေဒ ၂ ခုနဲ႔ ၾကံဳခဲ့ၿပီးေပမယ့္ ေနာက္ထပ္တခုနဲ႔ ထပ္ၾကံဳရဦးမယ့္ အေနအထားမွာ အရင္အေျခခံဥပေဒက အခုထိ အသက္ဝင္ေနပါေသးတယ္ ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ဒီကေန႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံအေရးအတြက္ အေရးပါဆုံး သူတဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဒုကၡေရာက္ေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ အရင္က အေျခခံဥပေဒေတြ ဒီကေန႔ထက္တုိင္ အသက္ရွိမရွိ ဆုိတဲ့ ဥပေဒ ျပႆနာကုိ အခုအခ်ိန္ ကာလအတြင္းမွာ အေရးတၾကီး ေဆြးေႏြးဖုိ႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒဟာ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ တႏွစ္အလုိမွာ လြတ္လပ္ေရး ရယူဖုိ႔အတြက္ ေရးဆြဲခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ၿဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ အားရ္အက္တလီ (Prime minister Earl Attlee 1945-1951) တုိ႔ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ အဂၤလန္က ပါလီမန္ အေဆာက္အအုံအတြင္းမွာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္ေရးယူမယ္ဆုိရင္ ၿဗိတိသွ်ေတြ ယုံၾကည္ရမယ့္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေကာင္းေတြရွိမွ လြတ္လပ္ေရးရမယ္ဆုိတာ ရွင္းေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းမွာ အဂၤလန္က ျပန္လာၿပီးတာန႔ဲ တၿပိဳင္နက္ အဲဒီအခ်ိန္က ဥပေဒပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဝတ္လုံေတာ္ရ ဦးခ်န္ထြန္း၊ ဦးဘဝင္း စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ ေကာ္မတီအဖြဲ႔ဟာ အိႏၵိယကုိ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ၿပီးေနာက္ပုိင္း ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းမွာ အေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္းကုိ လႊတ္ေတာ္ကုိ တင္ျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ၆ လအတြင္းမွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီအေျခခံဥပေဒဟာ အခ်ိန္တုိအတြင္းမွာ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားမ်ားစားစား မပါဝင္ ဘဲေရး ဆြဲခဲ့တယ္ဆုိေပမယ့္ လက္ခံရေလာက္ေအာင္ ေစ့စပ္ေသခ်ာခဲ့လို႔ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္က ျငင္းမရခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ၿဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ အက္တလီဟာ ေအာက္စဖုိ႔ဒ္ ေက်ာင္းဆင္းျဖစ္ၿပီး၊ အလုပ္သမားပါတီ (Labour Party) ေခါင္းေဆာင္၊ ဝတ္လုံေတာ္ရေရွ႕ေနၾကီး (Barrister) တဦး ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူလက္ခံခဲ့တာကို ေလွ်ာ့တြက္လို႔ မရပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ ကာလေဒသ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေတြ အၿမဲေျပာင္းလဲေနတာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ အထုိက္အေလ်ာက္ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအားနည္းခ်က္ေတြကုိ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြအေနနဲ႔ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၆၁ ခုႏွစ္အထိ ၁၁ ၾကိမ္တုိင္တုိင္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီလုိ ျပင္ဆင္ရင္းနဲ႔ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းသြားၿပီးေနာက္ပိုင္း အဲဒီ အေျခခံဥပေဒကုိ လုံးဝ မသုံးေတာ့ဘဲ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ေနာက္ထပ္ အေျခခံဥပေဒတခုကုိ ထပ္မံ အတည္ျပဳခဲ့ျပန္ပါတယ္။
အဲဒီၾကားကာလမွာ ဆုိရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အရင္ရွိခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒကုိ ဆက္လက္မသုံးခဲ့ေတာ့ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ထိ အရင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္တာမ်ဳိး လုံးဝ မလုပ္ခဲ့တာက သက္ေသျပေနခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အသစ္ျပ႒ာန္းလုိက္တဲ့ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကုိ မျပ႒ာန္းခင္ကာလ တေလွ်ာက္လုံးမွာ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီး ၁၉၆၂ - ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အထိ ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ကုိ ထူေထာင္မယ္လုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ေနခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလုိ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ အခ်ိန္ယူေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒေတာင္မွ ၁၉၇၄-၁၉၈၈ အထိ ကာလအတြင္းမွာ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ အစုိးရ (မဆလ) ဟာ အေျခခံဥပေဒကုိ သူ႔လက္ထက္မွာ ၄ ၾကိမ္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ သက္ေသျပေနတာကေတာ့ အသုံးျပဳေနတဲ့ အေျခခံဥပေဒဆုိရင္ ေခတ္ကာလအေလ်ာက္ ျပဳျပင္စရာေတြ၊ မြမ္းမံစရာေတြဟာ ေပၚေပါက္လာတတ္တာ သဘာဝဆုိတာပါပဲ။
၂၁ ႏွစ္ၾကာ ျပဳျပင္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ မြမ္းမံျခင္း လုံးဝ မရွိခဲ့ဘဲ စကားထဲေတာင္ ထည့္မေျပာခဲ့တာေၾကာင့္ မဆလ အစုိးရက ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳ ဖ်က္သိမ္းပစ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သလုိ လက္ရွိအာဏာသိမ္း အစုိးရကလည္း အရင္အေျခခံဥပေဒကို အလုိလုိဖ်က္သိမ္းၿပီးသားျဖစ္တယ္လို႔ အထက္႐ုံးပညာရွိ တရားသူၾကီးေတြက ေကာက္ယူသုံးသပ္ျခင္းဟာ အတၱေနာမတိကုိသုံးၿပီး ဆင္ျခင္တုံတရားနဲ႔ ေကာက္ယူသုံးသပ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္အာဏာသိမ္းအစုိးရက ၾကားကာလတေလ်ာက္လုံး ဆုိရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ ထူေထာင္မယ္ဆုိၿပီး ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့သလုိ ၁၉၈၈ အာဏာသိမ္းစစ္အစုိးရရဲ႕ စီးပြားေရးဦးတည္ခ်က္ ၄ ရပ္ကလည္း ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ပီျပင္စြာ ျဖစ္ေပၚလာေရးဆုိတာကုိ အခုခ်ိန္ထိ ေအာ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈-၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္ ကာလအတြင္းမွာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအေၾကာင္း လုံးဝ မေျပာခဲ့တဲ့အျပင္ ၂/၈၈ နဲ႔ ၃/၈၈ ဆုိၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရး ဥပေဒလုိ႔ ေၾကညာကာ ဥပေဒျပ႒ာန္းလုိက္တာဟာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအပုိဒ္ ၁၉၄ (က) အရ ျပဳလုပ္ခြင့္မရိွသည္ကုိ ျပဳလုပ္ေသာ တရားမဝင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေနသည္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ထြက္ပါတယ္။
(၂/၈၈ ဆုိတာ ဆုိရွယ္လစ္ တရားစီရင္ေရးအာဏာကို ဖ်က္သိမ္းတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ၿပီး၊ ၃/၈၈ ဆုိတာကေတာ့ ဆုိရွယ္လစ္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာကုိ ဖ်က္သိမ္းတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။)
၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအပုိဒ္ ၁၉၄ (က) အရ လႊတ္ေတာ္ကသာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ ျဖစ္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး ဥပေဒျပဳအာဏာဟာလည္း လႊတ္ေတာ္မွာပဲ ရွိရမယ္ ဆိုတာေတြကုိ ျပင္ဆင္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္အျပင္ မဲေပးခြင့္ရွိသူ ျပည္သူလူထု ထက္ဝက္ေက်ာ္ ေထာက္ခံမွသာ ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရွိတယ္ ဆုိတာကုိ ေဖာက္ဖ်က္ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားေနပါတယ္။
အသက္ဝင္ေနတဲ့ အေျခခံဥပေဒက တားျမစ္ထားတာေတြကို ဂ႐ုမစုိက္လုပ္ခ်င္ရာလုပ္တာဟာ ႏိုင္ငံသားအားလုံးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လုံၿခံဳေရးနဲ႔ ေကာင္းျမတ္မႈေတြကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနျခင္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ စစ္အစိုးရဟာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံးရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္ေၾကာင္း ခုိင္လုံတဲ့ အၿပီးသတ္ သက္ေသခံခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲထားသူေတြကုိ လႊတ္ေပးမလား။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ အသက္ဝင္ေနတာေၾကာင့္ အဲဒီအေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကုိ ခ်ဳိးေဖာက္လုိ႔ လူသားျဖစ္မႈဆန္႔က်င္တဲ့ ျပစ္မႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ တရား႐ုံးက အေရးယူတာကုိ ခံမလား ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။
အဲဒီ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္လုိတဲ့ စိတ္ဆႏၵ ရွိ၊ မရွိ ဆိုတာကေတာ့ ျပစ္မႈမက်ဴးလြန္ခင္၊ ျပဳဆဲ၊ ျပဳၿပီး၊ ေနာက္ သူ႔ရဲ႕ အျပဳအမူ၊ အလုပ္အကုိင္ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ဆုံးျဖတ္ေပးရပါတယ္။
အဲဒီလုိ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ေပးတာကုိေတာ့ အတၱေနာမတိ လို႔ေခၚတဲ့ တရားသူၾကီးရဲ႕ ဆင္ျခင္တုံတရား (common sense) ကေန စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ေပးရမွာပါ။ အရင္က ျပ႒ာန္းထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒ အသက္ဝင္လ်က္ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာကုိ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ရာမွာလည္း အတိတ္က အျပဳအမႈ၊ ပစၥဳပၸန္အျပဳအမူနဲ႔ ေနာင္ျဖစ္လာႏုိင္မယ့္ အျပဳအမူေတြကုိ ထည့္သြင္း စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို စြပ္စြဲအေရးယူခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား ေဘးအႏၲရယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သည့္ ဥပေဒ ပုဒ္မ (၂၂) ဆုိတာက ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒပါ ႏိုင္ငံသားတဦးဦးရဲ႕ မူလအခြင့္အေရးေတြကုိ ကန္႔သတ္တဲ့ဥပေဒ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒရဲ႕ ပုဒ္မ ၉ (စ) မွာ အေရးယူျခင္း ခံရသူသည္ ကန္႔သတ္ျခင္းခံရသည့္ မူလအခြင့္အေရးမ်ားမွအပ အေျခခံဥပေဒပါ အျခား မူလအခြင့္အေရးမ်ားကုိမူ ခံစားခြင့္ရွိေစရမည္လုိ႔ အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားၿပီးသားပါ။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ အသက္မရွိေတာ့ရင္ အဲဒီအေျခခံဥပေဒကုိ မွီတည္ၿပီး ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဥပေဒဆုိတာလည္း အလုိလုိပယ္ဖ်က္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ခုတ္လွဲၿပီး မရွိေတာ့့တာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ သစ္ပင္ၾကီးဆီက အကိုင္းကုိ ထင္းမီးစုိက္ဖုိ႔ေနာက္ ၂၁ ႏွစ္ၾကာမွ သတိရတာနဲ႔ တူေနပါတယ္။ သစ္ပင္လဲရင္ အကုိင္းအခက္ေတြလည္း ေျမခရတာဟာ သဘာဝဓမၼ ဥပေဒသပါ။
အကိုင္းအခက္ေတြမွာ အသက္ရွိေသးတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္ရင္ေတာ့ ျပန္စုိက္ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သစ္ပင္ၾကီးနဲ႔တူတဲ့ ဖြ႔ဲစည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒၾကီး မရွိေတာ့တဲ့အခါမွ အဲဒီ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒရဲ႕ အကုိင္းအခက္ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္အား ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလုိသူမ်ား ေဘးအႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ ဥပေဒလည္း မရွိေတာ့တာမုိ႔ မရွိေတာ့တဲ့ ဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲထားျဖစ္တာေၾကာင့္ လႊတ္ကိုလႊတ္ေပးရမယ့္ အမႈျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္႐ုံးခ႐ုိင္ တရားသူၾကီးေတြရဲ႕ မွားယြင္းဆံုးျဖတ္မႈ၊ အမိန္႔မလြန္ဆန္ႏုိင္မႈေတြကုိ အဆင့္ျမင့္ တရား႐ုံးေတြက ျပင္ဆင္ေပးလုိက္မယ္ဆုိရင္ တုိင္းျပည္အတြက္လည္း သိကၡာရွိမယ္။ တရားစီရင္ေရးအတြက္လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ အလားအလာေကာင္းေတြ ရွိလာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္အာဏာသိမ္း အစုိးရတုန္းက အျပဳအမူ၊ အခုလက္ရွိ အာဏာသိမ္းအစုိးရရဲ႕ အျပဳအမႈေတြနဲ႔ ေနာင္ျပဳလုပ္မယ္လို႔ ေၾကညာထားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြအရ အရင္ျပ႒ာန္းထားခဲ့ဖူးတဲ့ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒဟာ ဒီကေန႔ထက္တုိင္ အသက္ဝင္လ်က္မရွိဘူး ဆုိတာကုိ လက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျခခံဥပေဒ ၂ ခုနဲ႔ ၾကံဳခဲ့ၿပီးေပမယ့္ ေနာက္ထပ္တခုနဲ႔ ထပ္ၾကံဳရဦးမယ့္ အေနအထားမွာ အရင္အေျခခံဥပေဒက အခုထိ အသက္ဝင္ေနပါေသးတယ္ ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ဒီကေန႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံအေရးအတြက္ အေရးပါဆုံး သူတဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဒုကၡေရာက္ေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ အရင္က အေျခခံဥပေဒေတြ ဒီကေန႔ထက္တုိင္ အသက္ရွိမရွိ ဆုိတဲ့ ဥပေဒ ျပႆနာကုိ အခုအခ်ိန္ ကာလအတြင္းမွာ အေရးတၾကီး ေဆြးေႏြးဖုိ႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒဟာ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ တႏွစ္အလုိမွာ လြတ္လပ္ေရး ရယူဖုိ႔အတြက္ ေရးဆြဲခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ ၿဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ အားရ္အက္တလီ (Prime minister Earl Attlee 1945-1951) တုိ႔ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ အဂၤလန္က ပါလီမန္ အေဆာက္အအုံအတြင္းမွာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္ေရးယူမယ္ဆုိရင္ ၿဗိတိသွ်ေတြ ယုံၾကည္ရမယ့္ အေျခခံအုတ္ျမစ္ေကာင္းေတြရွိမွ လြတ္လပ္ေရးရမယ္ဆုိတာ ရွင္းေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းမွာ အဂၤလန္က ျပန္လာၿပီးတာန႔ဲ တၿပိဳင္နက္ အဲဒီအခ်ိန္က ဥပေဒပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဝတ္လုံေတာ္ရ ဦးခ်န္ထြန္း၊ ဦးဘဝင္း စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ ေကာ္မတီအဖြဲ႔ဟာ အိႏၵိယကုိ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ၿပီးေနာက္ပုိင္း ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္းမွာ အေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္းကုိ လႊတ္ေတာ္ကုိ တင္ျပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ အတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ၆ လအတြင္းမွာ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီအေျခခံဥပေဒဟာ အခ်ိန္တုိအတြင္းမွာ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားမ်ားစားစား မပါဝင္ ဘဲေရး ဆြဲခဲ့တယ္ဆုိေပမယ့္ လက္ခံရေလာက္ေအာင္ ေစ့စပ္ေသခ်ာခဲ့လို႔ ၿဗိတိသွ်ပါလီမန္က ျငင္းမရခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒတခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ၿဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ အက္တလီဟာ ေအာက္စဖုိ႔ဒ္ ေက်ာင္းဆင္းျဖစ္ၿပီး၊ အလုပ္သမားပါတီ (Labour Party) ေခါင္းေဆာင္၊ ဝတ္လုံေတာ္ရေရွ႕ေနၾကီး (Barrister) တဦး ျဖစ္တာေၾကာင့္ သူလက္ခံခဲ့တာကို ေလွ်ာ့တြက္လို႔ မရပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ ကာလေဒသ အေျခအေနအရပ္ရပ္ေတြ အၿမဲေျပာင္းလဲေနတာေၾကာင့္ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ အထုိက္အေလ်ာက္ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအားနည္းခ်က္ေတြကုိ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြအေနနဲ႔ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၆၁ ခုႏွစ္အထိ ၁၁ ၾကိမ္တုိင္တုိင္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီလုိ ျပင္ဆင္ရင္းနဲ႔ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းသြားၿပီးေနာက္ပိုင္း အဲဒီ အေျခခံဥပေဒကုိ လုံးဝ မသုံးေတာ့ဘဲ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ေနာက္ထပ္ အေျခခံဥပေဒတခုကုိ ထပ္မံ အတည္ျပဳခဲ့ျပန္ပါတယ္။
အဲဒီၾကားကာလမွာ ဆုိရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အရင္ရွိခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒကုိ ဆက္လက္မသုံးခဲ့ေတာ့ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ထိ အရင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္တာမ်ဳိး လုံးဝ မလုပ္ခဲ့တာက သက္ေသျပေနခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အသစ္ျပ႒ာန္းလုိက္တဲ့ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကုိ မျပ႒ာန္းခင္ကာလ တေလွ်ာက္လုံးမွာ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းခဲ့ၿပီး ၁၉၆၂ - ၁၉၇၄ ခုႏွစ္အထိ ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ကုိ ထူေထာင္မယ္လုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ေနခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလုိ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ အခ်ိန္ယူေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒေတာင္မွ ၁၉၇၄-၁၉၈၈ အထိ ကာလအတြင္းမွာ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ အစုိးရ (မဆလ) ဟာ အေျခခံဥပေဒကုိ သူ႔လက္ထက္မွာ ၄ ၾကိမ္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ သက္ေသျပေနတာကေတာ့ အသုံးျပဳေနတဲ့ အေျခခံဥပေဒဆုိရင္ ေခတ္ကာလအေလ်ာက္ ျပဳျပင္စရာေတြ၊ မြမ္းမံစရာေတြဟာ ေပၚေပါက္လာတတ္တာ သဘာဝဆုိတာပါပဲ။
၂၁ ႏွစ္ၾကာ ျပဳျပင္ျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ မြမ္းမံျခင္း လုံးဝ မရွိခဲ့ဘဲ စကားထဲေတာင္ ထည့္မေျပာခဲ့တာေၾကာင့္ မဆလ အစုိးရက ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳ ဖ်က္သိမ္းပစ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သလုိ လက္ရွိအာဏာသိမ္း အစုိးရကလည္း အရင္အေျခခံဥပေဒကို အလုိလုိဖ်က္သိမ္းၿပီးသားျဖစ္တယ္လို႔ အထက္႐ုံးပညာရွိ တရားသူၾကီးေတြက ေကာက္ယူသုံးသပ္ျခင္းဟာ အတၱေနာမတိကုိသုံးၿပီး ဆင္ျခင္တုံတရားနဲ႔ ေကာက္ယူသုံးသပ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္အာဏာသိမ္းအစုိးရက ၾကားကာလတေလ်ာက္လုံး ဆုိရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ ထူေထာင္မယ္ဆုိၿပီး ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့သလုိ ၁၉၈၈ အာဏာသိမ္းစစ္အစုိးရရဲ႕ စီးပြားေရးဦးတည္ခ်က္ ၄ ရပ္ကလည္း ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ပီျပင္စြာ ျဖစ္ေပၚလာေရးဆုိတာကုိ အခုခ်ိန္ထိ ေအာ္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈-၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္ ကာလအတြင္းမွာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအေၾကာင္း လုံးဝ မေျပာခဲ့တဲ့အျပင္ ၂/၈၈ နဲ႔ ၃/၈၈ ဆုိၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရး ဥပေဒလုိ႔ ေၾကညာကာ ဥပေဒျပ႒ာန္းလုိက္တာဟာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအပုိဒ္ ၁၉၄ (က) အရ ျပဳလုပ္ခြင့္မရိွသည္ကုိ ျပဳလုပ္ေသာ တရားမဝင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေနသည္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ထြက္ပါတယ္။
(၂/၈၈ ဆုိတာ ဆုိရွယ္လစ္ တရားစီရင္ေရးအာဏာကို ဖ်က္သိမ္းတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ၿပီး၊ ၃/၈၈ ဆုိတာကေတာ့ ဆုိရွယ္လစ္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာကုိ ဖ်က္သိမ္းတဲ့ ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။)
၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအပုိဒ္ ၁၉၄ (က) အရ လႊတ္ေတာ္ကသာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ ျဖစ္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး ဥပေဒျပဳအာဏာဟာလည္း လႊတ္ေတာ္မွာပဲ ရွိရမယ္ ဆိုတာေတြကုိ ျပင္ဆင္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္အျပင္ မဲေပးခြင့္ရွိသူ ျပည္သူလူထု ထက္ဝက္ေက်ာ္ ေထာက္ခံမွသာ ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရွိတယ္ ဆုိတာကုိ ေဖာက္ဖ်က္ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားေနပါတယ္။
အသက္ဝင္ေနတဲ့ အေျခခံဥပေဒက တားျမစ္ထားတာေတြကို ဂ႐ုမစုိက္လုပ္ခ်င္ရာလုပ္တာဟာ ႏိုင္ငံသားအားလုံးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လုံၿခံဳေရးနဲ႔ ေကာင္းျမတ္မႈေတြကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေနျခင္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ စစ္အစိုးရဟာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံးရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ေနတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုျဖစ္ေၾကာင္း ခုိင္လုံတဲ့ အၿပီးသတ္ သက္ေသခံခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို ကန္႔သတ္တဲ့ ဥပေဒနဲ႔ တရားစြဲထားသူေတြကုိ လႊတ္ေပးမလား။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒ အသက္ဝင္ေနတာေၾကာင့္ အဲဒီအေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကုိ ခ်ဳိးေဖာက္လုိ႔ လူသားျဖစ္မႈဆန္႔က်င္တဲ့ ျပစ္မႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ တရား႐ုံးက အေရးယူတာကုိ ခံမလား ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါစုိ႔။
2 comments:
It's reasonable.good article.I got some knowledge from this article.I dont want to destroy my country in the hands of brainless people.thanks
if 1974 constitution were not effective any more,
why we still use the 1974 Flag ????
Post a Comment