အမ်ိဳးသား ညီလာခံနဲ႔ တရားစီရင္ေရး

တိုင္းျပည္ တစ္ျပည္ရဲ႕ အသက္ဟာ တရားဥပေဒ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ နအဖရဲ႕ အမ်ိဳးသား ညီလာခံကေန ဘယ္လို တရားစီရင္တဲ့ ဥပေဒမ်ိဳး ေပၚေပါက္လာႏိုင္မလဲ။ အဲဒီ တရားေရးရာ ကိစၥရပ္ေတြကို သိ္ရွိႏိုင္ဖို႔ ဦးေအာင္ထူးတင္ျပသြားတဲ့ ေဆာင္းပါးကို ဒီမွာ ျပန္တင္လိုက္ပါတယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမူမ်ား ေဆြးေႏြးမရႏိုင္တဲ့ အမ်ဳိးသားညီလာခံ

၂၀၀၇ အမ်ဳိးသားညီလာခံ ျပန္စရင္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြရွိမယ္လို ့ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းစိန္က ေျပာဆိုလိုက္တဲ့အေပၚ ေျမွာ္လင့္ခ်က္ထားၾကတဲ့ ပုဂိၢဳလ္ေတြ ရွိေနတယ္လို႔ သိရတယ္၊ တိုင္းျပည္ကို ေကာင္းေစခ်င္တဲ့ ေစတနာနဲ႔ ရိုးရိုးသားသား ေမွ်ာ္လင့္ၾကတာ မိမိတို႔ရဲ႕ ဆႏၵပါ။ တကယ္လက္ေတြ႔မွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ျပင္ခြင့္။ ဖ်က္ခြင့္ ရႏိုင္ မရႏိုင္ ဆိုတာကို အခ်က္အလက္နဲ႔ သံုးသပ္ဖုိ႔ လိုအပ္လာပါတယ္။

ျပင္တယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမွာ အဓိကက်တဲ့ ပင္မေက်ာရိုးနဲ႔ အဓိကမက်တဲ့ အကိုင္းအခက္ေတြဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းခြဲျခားနားလည္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ အဓိကမက်တဲ့ အကိုင္းအခက္ေတြကို ျပင္ခြင့္ေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ဘ႑ာေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔တဲ့ေနရာမွာ ဘယ္သူေတြပါ၀င္သင့္တယ္၊ တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြမွာ ဘယ္လိုကိစၥေတြမွာ အခြန္ေကာက္ခံခြင့္ရသင့္တယ္။ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၀န္ႀကီးေတြကို ဘယ္လိုေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္သင့္တယ္၊ စစ္ေၾကျငာတဲ့ကိစၥနဲ႔ စစ္ရပ္တဲ့ကိစၥေတြမွာ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္္ေတြကို ဘယ္လိုရယူသင့္တယ္၊ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ဘယ္လိုတာ၀န္ေတြ ထမ္းေဆာင္သင့္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေတြနဲ႔ အလားတူ ကိစၥရပ္ေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာေတြမွာ အေတာမသတ္ႏိုင္တဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြကို ခြင့္ျပဳၿပီး ျပင္ဆင္ခြင့္ေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ အဲသလို ကိစၥရပ္မ်ဳိးေတြအေပၚမွာ ေဆြးေႏြးရင္ ျမစ္ကို အလ်ားလိုက္ ကူးသလိုမ်ဳိးျဖစ္ေနလို႔ဘာမွ ခရီးေရာက္မွာ မဟုတ္တဲ့အျပင္ ဒီလို အခ်က္ေတြအေပၚမွာ ျပင္ဆင္ခြင့္ရတာကို ေၾကနပ္၀မ္းသာၿပီး နအဖရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳလိုက္လို႔ကေတာ့ ငါးပါးသာမက သံဃာစင္ပါ ေမွာက္မဲ့ကိန္း ဆိုက္သြားႏိုင္ပါတယ္။

အမ်ဳိးသားညီလာခံပံုစံ နဲ႔ဆက္သြားေနမယ္ ဆိုရင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႔ အဓိက က်တဲ့ ပင္မေက်ာရိုးေတြကို နအဖက ျပင္ခြင့္ ေပးဖို႔ လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ သာဓက အားျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈမွာ တပ္မေတာ္က တာ၀န္ယူမယ္ဆိုတဲ့ မူအေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရး က႑သံုးရပ္စလံုးမွာ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္မွာေရာ တိုင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္ အဆင့္ေတြ တေလွ်ာက္လံုးမွာပါ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ခ်ဳပ္ကိုင္လႊမ္းမိုးခြင့္ေပးထားတဲ့ ေက်ာရိုးေတြကို အမ်ဳိးသားညီလာခံအတြင္းမွာ ျပင္ခြင့္ေပးရန္လံုး၀ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုတာ ဆက္လက္ တင္ျပပါ့မယ္။

အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးဆိုတဲ့မူကို အမ်ဳိးသားညီလာခံက ခ်မွတ္ခဲ့ တာမဟုတ္ဘူး ဆိုတာကို သတိျပဳရပါလိမ့္မယ္၊ န၀တ။ နအဖ ရဲ႕ အမိန္႔အမွတ္ (၁၃။၉၂) နဲ႔ (၁၉၉၂) ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာလ (၂) ရက္ေန႔မွာ ခ်မွတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ နအဖရဲ႕ အမ်ဳိးသားညီလာခံမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ျဖစ္ေစ။ မည္သည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေစ တက္ေဆြးေႏြးပါေစ။ အထက္မွာ တင္ျပတဲ့ အဓိကက်တဲ့ ပင္မေက်ာရိုးကို အမ်ဳိးသားညီလာခံ ေဘာင္ထဲကေန ျပင္ဆင္ခြင့္ မရွိ။ ျပင္ဆင္လို႔လဲရမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း နားလည္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။

ျပင္ေစခ်င္ရင္ နအဖက အမ်ဳိးသားညီလာခံ မစတင္ခင္မွာ သီးျခားေၾကညာခ်က္တခု သို႔မဟုတ္ ေနာက္ထပ္ အမိန္႔ တခုထုတ္ၿပီး မူလ ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အမိန္႔ကို ပယ္ဖ်က္ေပးရမွာ ျဖစ္တယ္၊ အခုအခ်ိန္အထိ ဘာတခုမွ ပယ္ဖ်က္ေပးတာ၊ အမိန္႔ အသစ္တခုထုတ္ျပန္တာ မေတြ႔ရျခင္းအားျဖင့္ နအဖဟာ သူ႔ရဲ႕ နဂိုမူလ မူနဲ႔လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းပဲ ဆက္သြားမယ္ ဆိုတာ ရွင္းေနပါတယ္၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ ပင္မေက်ာရိုးကို အမ်ဳိးသားညီလာခံေဘာင္ထဲကေန ျပင္လို႔မရႏိုင္ဘူးဆိုတာ ေနာက္ထပ္ သာဓက တခုျပပါဦးမယ္။ ေနာင္ကို တိုင္းျပည္အတြင္းမွာ လူမ်ဳိးတခုနဲ႔ အျခားတခု အၾကားမွာျဖစ္ေစ၊ လူအုပ္စုတစုနဲ႔ အျခားတစု အၾကားမွာျဖစ္ေစ၊ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အစိုးရနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခံရတဲ့ လူထုအၾကားမွာျဖစ္ေစ ျပႆနာ ျဖစ္ပြားရင္ လက္နက္ကိုင္ၿပီး တိုက္ခိုက္ၾကတာေတြ မလုပ္ၾကေတာ့ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းဖို႔သေဘာထား ရွိၾကၿပီး အဲသလို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းလို႔ရေအာင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက အုတ္ျမစ္ခ် ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္တရပ္ကို ထူေထာင္ရပါလိမ့္မယ္။

တကမာၻလံုးမွာရွိတဲ့ ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံေတြကို ေလ့လာၾကည့္ပါ၊ ဒီမိုကေရစီကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဖာ္ေဆာင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္၊ အနည္းဆံုးေတာ့ ဘက္မလိုက္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ရဲ႕ ၾကပ္မတ္ ေထာက္ကူမႈ ရွိဖို႔လိုပါတယ္၊ ဒီလို တရားစီရင္ေရးမ်ဳိး မရွိဘူးဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီဟာ ဘယ္ေတာ့မွ လက္ေတြ႔ျဖစ္မလာႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီ အမည္ခံယူထားၿပီး အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အသံုးခ်ခံ တိုင္းျပည္သာ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။

ထိုနည္း အတူပါပဲ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ေအာင္ျမင္ေစခ်င္ရင္၊ အျပည့္အ၀ လြတ္လပ္မႈ မရွိေတာင္ အနည္းဆံုးေတာ့ ဘက္မလိုက္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္၊ ဒီလို တရားစီရင္ေရး စနစ္မ်ဳိးရွိခဲ့တဲ့ အတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံဟာ (၁၉၉၆) ခုႏွွစ္ အထိ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈေတြ မၾကာခဏ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ္လဲ တရားစီရင္ေရးကေန ေစ်းကြက္စီးပြားေရးကို ပံ့ပိုးေပးႏိုင္ခဲ့တယ္၊ (၁၉၉၇) ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ေပၚၿပီးေနာက္မွာလဲ တရားရံုးသံုးရံုးစနစ္ကို ခ်မွတ္က်င့္သံုးႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ အလြဲသံုးစား လုပ္မႈေတြအေပၚ အတိုင္းအတာ အေတာ္မ်ားမ်ား ၾကပ္မတ္ အေရးယူႏိုင္ခဲ့တယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒီလို ဘက္မလိုက္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ခ်မွတ္က်င့္သံုးႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိဘဲ၊ တရားစီရင္ေရး စနစ္တခုလံုးနီးပါးကို နအဖ အာဏာ ပိုင္ေတြရဲ႕ လက္ကိုင္တုတ္အျဖစ္ အသံုးခ်တာ ခံခဲ့ရတာေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးရယ္လို႔ (၁၉၈၈) ခုႏွစ္ကစၿပီး ကမာၻက သိေအာင္ ေၾကညာခဲ့ေပမဲ့ ဘာတခုမွ ေအာင္ျမင္မႈမရတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ စကၤာပူက ရင္းႏွီးျမဳပ္နွံေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြ အေျမာက္အမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကေန ရုပ္သိမ္းထြက္ခြာသြားၾကတာဟာ အတိုက္အခံ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေရး သမားေတြက စီးပြားေရး ပိတ္ဆိုလို႔မဟုတ္ပါဘူး။ စကၤာပူက ေရာင္ျခည္ဦး ကုမၸဏီရဲ႕ လုပ္ငန္းေတြကို နအဖက အတင္းအဓမၼ သိမ္းယူေပမဲ့ တရားစီရင္ေရးက ဘာမွ အကာအကြယ္မေပးႏိုင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ကင္းမဲ့တဲ့အေပၚ စိတ္ပ်က္ၿပီးထြက္သြားၾကတာသာျဖစ္ပါတယ္။

လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးဆိုတဲ့ မူက်ေအာင္ အမ်ဳိးသားညီလာခံမွာ ေဆြးေႏြးၾကည့္ၾကပါစုိ႔။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ကိုင္တြယ္ သံုးစြဲတဲ့ သမၼတက တရားသူၾကီးခ်ဳပ္ကို ခန္႔ခြင့္မရွိဘူး ဆိုတာကို ေထာက္ျပဖို႔ လိုအပ္လာပါတယ္၊ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမွာတုန္းကလို သမၼတမ်ဳိးက ခန္႔ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ သမၼတကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေပးလို႔မရဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ကိုင္တြယ္က်င့္သံုးမဲ့ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ကို ဖန္တည္းေပးရမယ္။ အဲသည္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရသူျဖစ္တဲ့အျပင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အႏိုင္ရ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အနက္က အမတ္ေနရာ အမ်ားဆံုးရသူ ျဖစ္ရမယ္။

သည္လိုမ်ဳိးျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေက်ာရိုးကို ျပန္လည္ေျပာင္းႏိုင္ဖို႔ နအဖ ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုမူေတြကို အစအဆံုး ျပင္ရပါမယ္။ သမၼတ ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေပးလို႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ သည္လိုဆိုရင္ နအဖက ျပင္ခြင့္ေပးလိမ့္မယ္လို ့ေျမွာ္လင့္ႏိုင္ပါ့မလား။

သမၼတက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို အျပည့္အ၀ခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့ စနစ္ေအာက္မွာ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးကို ခ်မွတ္ေဖာ္ေဆာင္လို႔ရႏိုင္တာလဲ ရွိပါတယ္၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာလို တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ေတြကို အမည္စာရင္းတင္ သြင္းခြင့္ရွိတဲ့ သမၼတမ်ဳိး ဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို ျဖစ္ဖို႔ ဆိုရင္ေတာ့ လူထုက ကိုယ္ၾကိဳက္တဲ့ သမၼတကို တိုက္ရိုက္မဲေပးၿပီး ေရြးခ်ယ္တဲ့ စနစ္ကို က်င့္သံုးရပါလိ္မ့္မယ္။

နအဖ ဖြဲ႔စည္းပံုမူမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းလမ္းနဲ႔ သမၼတေရြးခ်ယ္တဲ့ စနစ္ကို က်င့္သံုးလို႔မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္တဲ့ စနစ္မဟုတ္တာေၾကာင့္ သမၼတဟာ လူထုရဲ႕ ထိမ္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ကေန လြတ္ကင္းေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို သမၼတက တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို အျပည့္အ၀ က်င့္သံုးမယ္။ ၿပီးေတာ့ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ကို ခန္႔ထားမယ္ ဆိုရင္ တရားစီရင္ေရးဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ေရာက္သြားေတာ့မွာ အေသအခ်ာျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးကို ခ်မွတ္က်င့္သံုးႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒရဲ႕ အေရးႀကီးတဲ့ ပင္မေက်ာရိုးတရပ္ျဖစ္တဲ့ သမၼတ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္တဲ့ စနစ္ကို ျပင္မယ္ဆိုရင္လဲ သူနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ အျခားက႑ေတြကိုလဲ အစအဆံုး ေတာက္ေလွ်ာက္ျပင္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒီကိစၥ ဘယ္ေလာက္ခက္ခဲမယ္ ဆိုတာကို စဥ္းစားၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

၀န္ႀကီးခ်ဳပ္စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ တိုင္းျပည္မွာျဖစ္ေစ၊ သမၼတ စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ တိုင္းျပည္မွာျဖစ္ေစ၊ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္က ဒါမွမဟုတ္္ သမၼတက တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ေတြကို အမည္စာရင္း တင္သြင္းလာၿပီဆိုရင္ အဓိက စီစစ္ရတာက ပါလီမန္ သို႔မဟုတ္္ လႊတ္ေတာ္ ျဖစ္ပါတယ္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ေလာင္းေတြရဲ႕ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္၊ တရားစီရင္ေရး လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳ၊ ဥပေဒပညာကၽြမ္းက်င္မႈ ပုဂိၢဳလ္ေရး သန္႔ရွင္းမႈ စတာေတြကို အေသးစိတ္ စီစစ္ၾကရပါတယ္။ သည္လို စီစစ္ၿပီးမွ အတည္ျပဳခ်က္ ေပးၾကရတာပါ။ အဲသလို စီစစ္တဲ့ ပုဂိၢဳဳလ္ေတြဟာလဲ လူထုကေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရတဲ့ သူေတြ ျဖစ္ၾကရတယ္။ လူထုက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရသူေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ လႊတ္ေတာ္မ်ဳိးက စီစစ္မွသာ တိုင္းျပည္အတြက္ အားကိုးေလာက္တဲ့ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ေတြ ရဖြယ္ ရွိပါတယ္။ သည္လို လႊတ္ေတာ္မ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ နအဖရဲ႕ အမ်ဳိးသားညီလာခံကေန မူေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးဆြဲဖုိ႔ဆိုတာ လက္ေတြ႔ ဘာမွျဖစ္ႏို္င္ဖြယ္ မရွိပါဘူး။ နအဖ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံမူမ်ားကို သူ႔ရဲ႔ အမ်ဳိးသား ညီလာခံကေန ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးပမ္းမယ္ဆိုရင္ ျပည္သူလူထု အက်ဳိးရွိဖုိ႔ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ဘက္မလိုက္တဲ့ တရားစီရင္ေရး စနစ္ကို သည္ပင္ ခ်မွတ္က်င့္သံုးႏိုင္ဖြယ္ မရွိတဲ့ အေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။